Ministerstwo Bezpieczeństwa Publicznego cz II

W zwalczanie konspiracji i partyzantki zaangażowanych było kilka pionów w strukturze bezpieki.

W MBP z jednego z wydziałów Departamentu I (kontrwywiad) utworzono w kwietniu 1945 r. Wydział do Walki z Bandytyzmem, zaś w styczniu 1946 r. wydział ten połączono z Wydziałem „A” Departamentu I, tworząc nowy Departament VII do Walki z Reakcyjnym Podziemiem, na którego czele stanął Józef Czaplicki, zwany przez swe ofiary „Akowerem”. W marcu 1946 r. Czaplicki powrócił na swe wcześniejsze stanowisko wicedyrektora Departamentu I, zaś Departamentowi VII zmieniono numerację na Departament III. Do 1950 r. kierował nim znany ze skuteczności płk Jan Tataj (w 1950 r. ponownie zastąpiony przez Czaplickiego). Departament II (operacyjne zabezpieczenie poczty, radia, ewidencja, archiwum, łączność, perlustracja listów, od 1947 r. także cenzura) kierowany był kolejno przez sowieckich oficerów Jana Snigira, Leona Rubinsteina (równocześnie dyrektora Departamentu Ochrony Rządu) i Michała Taboryskiego; w 1950 r. z tego departamentu wyłoniono dodatkowo Departament Łączności oraz Centralne Archiwum, w 1952 r. zaś – Biuro „C” (szyfrów). We wrześniu 1945 r. utworzono Departament V Społeczno-Polityczny, z zadaniem rozpracowywania partii politycznych, instytucji oświatowych i kulturalnych, wymiaru sprawiedliwości, przedstawicieli wolnych zawodów, organizacji młodzieżowych, administracji, duchowieństwa. Wydział Wywiadu (II Samodzielny) w lipcu 1947 r. rozbudowano w Departament VII (Wywiadowczy). Również we wrześniu 1945 r. powstał Samodzielny Wydział III, później Wydział „A” (obserwacji zewnętrznej) oraz Samodzielny Wydział Śledczy (Wydział IV MBP), przemianowany w czerwcu 1947 r. na Departament Śledczy, na czele z ponurej sławy płk. Józefem Różańskim. W czerwcu 1948 roku powstało Ściśle Tajne Biuro do spraw Funkcjonariuszy, czyli wewnętrzna sekcja kontrwywiadowcza, mająca śledzić i kontrolować pracowników ministerstwa. 24 lutego 1949 powołano Komisję Biura Politycznego KC PZPR ds. Bezpieczeństwa Publicznego, która z ramienia PZPR nadzorowała i inspirowała aparat represji stalinowskich w Polsce, w tym całą strukturę MBP. W skład komisji weszli: Jakub Berman, jako członek Biura Politycznego KC PZPR odpowiedzialny za bezpiekę, Hilary Minc Wiceprezes Rady Ministrów i przewodniczący Komitetu Ekonomicznego Rady Ministrów, gen. dyw. Stanisław Radkiewicz Minister BP oraz Wiceministrowie BP: oficerowie Roman Romkowski, Konrad Świetlik i Mieczysław Mietkowski (ten ostatni, jako sekretarz Podstawowej Organizacji Partyjnej PZPR w Ministerstwie Bezpieczeństwa Publicznego).  2 marca 1950 roku powstało Biuro Specjalne, przemianowane w listopadzie 1951 roku na Departament X. Jego zadaniem było śledzenie i prowadzenie dochodzeń w sprawach wyższych funkcjonariuszy partyjnych i ich przyjaciół.