Chmielewski Henryk – urodził się 12 kwietnia 1907 r. w miejscowości Siemień, województwo lubelskie; syn Jana i Heleny z domu Skoczyńskiej. W latach 1927–1930 pracownik kancelaryjny w Katolickim Związku Młodzieży w Wilnie, następnie do 1939 r. kierownik biura i zastępca sekretarza w Instytucie Akcji Katolickiej w Wilnie. W 1937 r. ukończył ze stopniem magistra Wydział Prawa na USB w Wilnie.

W 1940 r., po obaleniu Republiki Litewskiej, był jednym z inicjatorów powstania polskojęzycznej „Gazety Ludowej”, przekształconej następnie w „Prawdę Wileńską” – organ Komitetu Miejskiego LKP(b) – której ostatni numer ukazał się 23 czerwca 1941 r. W grudniu 1942 r. podziemny sąd AK w Wilnie skazał Chmielewskiego i grupę jego współpracowników na karę śmierci.

W tym samym roku podjął współpracę z ZPP, od którego w marcu lub kwietniu 1944 r. otrzymał zadanie rozpracowania Szkoły Podchorążych AK. Po ustaleniu, że szkoła znajduje się przy 6. Brygadzie AK w okolicach Bieniakoń-Ejszyszek, w pierwszych dniach czerwca dołączył do brygady i przez cztery tygodnie realizował zlecone mu zadania wywiadowcze. Został zdekonspirowany i tylko szybkie nadejście Armii Czerwonej, do której wstąpił, uratowało go od sądu polowego. W 1946 r. inspektor PAP w Warszawie i naczelnik Wydziału V Departamentu V, 1946–1949 wicedyrektor Departamentu V MBP. Od 1 listopada 1949 r. p.o. dyrektor Departamentu Nadzoru Sądowego w Ministerstwie Sprawiedliwości. Z jego inicjatywy, mimo sprzeciwu kierownictwa Sądu Najwyższego, powstała tzw. Sekcja Tajna Sądu Najwyższego, orzekająca kary śmierci w sfingowanych procesach o rzekomą współpracę z okupantem.

W 1955 r. przeszedł do pracy w MSW.

 

Czaplicki Józef właściwie Izydor Kurc (1911-1985) – funkcjonariusz aparatu bezpieczeństwa Polski Ludowej, oficer (pułkownik) LWP, członek Państwowej Komisji Bezpieczeństwa.

Urodził się w żydowskiej rodzinie w Łodzi. Członek KPP, PPR i PZPR, absolwent kursu NKWD w Gorki w 1941 r. Karierę w UB rozpoczął w 6 sierpnia 1944 r. jako funkcjonariusz w dyspozycji kpt. Romkowskiego (szefa kontrwywiadu). Miesiąc później został kierownikiem Sekcji IV, 23 września został przekazany do składu warszawskiej grupy operacyjnej. 15 stycznia 1945 r. został mianowany kierownikiem grupy operacyjnej na miasto stołeczne Warszawa. 10 lutego 1945 r. został naczelnikiem Wydziału I (kontrwywiadu) WUBP w Łodzi, później tymczasowo wypełniał obowiązki szefa WUBP w tym mieście. 3 sierpnia 1945 r. awansował na stanowisko zastępcy dyrektora Departamentu I MBP, które pełnił dwukrotnie, w latach 1945–1946 oraz 1947–1950. Również dwa razy, w latach 1946–1947 oraz 1950–1953 sprawował funkcję dyrektora Departamentu III MBP (w 1946 struktura przejściowo nosiła nazwy: Wydział do Walki z Bandytyzmem oraz Departament VII). Od 1953 był zatrudniony w wywiadzie, były to kolejno stanowiska: zastępca dyrektora Departamentu VII MBP (1953–1954), pełniący obowiązki dyrektora i później dyrektor Departamentu I KdsBP (1955–1956), zastępca dyrektora Departamentu I MSW (1956–1957). Zwolniony 31 maja 1957 r.

Uchodził za „specjalistę’’ w zwalczaniu podziemia niepodległościowego. Ze względu na znęcanie się nad członkami Armii Krajowej, przezwano go w bezpiece Akower.

Po zakończeniu pracy w MSW od 1 stycznia 1958 r. do 31 grudnia 1967 r. pełnił funkcję zastępcy głównego inspektora Państwowej Inspekcji Handlowej.

 

Duljasz Hipolit – pseud. Andrzej, Bartek (ur. 10 listopada 1911 w Radomiu, zm. 16 lipca 1996) – funkcjonariusz organów bezpieczeństwa PRL, pułkownik Milicji Obywatelskiej, dyrektor Centralnego Zarządu Więziennictwa MSW w latach 1955-1956, dyrektor Departamentu VI Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego (Departament Więziennictwa) w latach 1951-1954.

Skończył Szkołę Rzemieślniczo-Handlową. Członek KPP, PPR i PZPR. Od 1934 pracownik Egzekutywy Komitetu Okręgowego KPP w Radomiu, a następnie instruktor okręgowy na Okręg KPP Łódź.

W 1930 skazany na cztery lata, a w 1937 na 8 lat więzienia za działalność komunistyczną, we wrześniu 1939 wydostał się z więzienia i udał się do Łucka zajętego przez Armię Czerwoną, brał udział w organizowaniu tam władzy sowieckiej. W styczniu 1940 przeniósł się do Lwowa i został tam racjonalizatorem i przewodniczącym Komitetu Fabrycznego w Remontowej Bazie Samochodów i Czołgów. Po 22 czerwca 1941 ewakuowany do obwodu czelabińskiego, gdzie pracował w zakładach metalurgicznych. We wrześniu 1943 wstąpił do 2 Dywizji Piechoty im. Jana Henryka Dąbrowskiego i został zastępcą dowódcy do spraw polityczno-wychowawczych. W lutym 1944 przerzucono go na tyły frontu, jako zastępcę dowódcy ds. polityczno-wychowawczych w sowieckim oddziale partyzanckim dowodzonym przez mjr Czesława Klima. W sierpniu 1944 przydzielony do Resortu Bezpieczeństwa Publicznego został kierownikiem Wojewódzkiego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego organizowanego na przyczółku sandomierskim dla województwa kieleckiego. Zastępca kierownika Grupy Operacyjnej MBP na Górnym Śląsku, kierownik WUBP w Kielcach z siedzibą w Sandomierzu od sierpnia 1944 do stycznia 1945. Zastępca dyrektora tego departamentu 1950-1951, kierownik Wojewódzkiego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w Bydgoszczy i zastępca kierownika WUBP w Katowicach w 1945.

W 1956 ukończył Centralną Szkołę Partyjną.

.

Duda Teodor (Fiodor) (ur. 25 listopada 1914 w Cześnikach, w powiecie Tomaszów Lubelski, zm. 15 czerwca 1986) – pułkownik, funkcjonariusz PRL-owskich organów bezpieczeństwa publicznego.

Syn Filipa i Paraskiewi. Pochodził z ukraińskiej rodziny chłopskiej, z zawodu był ślusarzem. W latach 30. działał w KZMP i KPP, w 1932 został skazany na 3 lata więzienia za działalność komunistyczną, a w 1936 na 8 lat za próbę nielegalnego przekroczenia granicy z ZSRR. Od września do grudnia 1939 w niemieckiej niewoli, po zwolnieniu przekroczył granicę sowiecką, został aresztowany przez NKWD i skazany na 3 lata obozu; podczas odbywania kary współpracował z władzami obozu i z NKWD, m.in. pomagał wyłapywać członków OUN. W 1943 wstąpił do 2 Dywizji Piechoty im. Henryka Dąbrowskiego i został zastępcą dowódcy batalionu do spraw polityczno-wychowawczych. W 1944 przeszkolony w Moskwie i przerzucony za linię frontu w okolice Lubartowa.

Służbę w nowo utworzonych organach bezpieczeństwa rozpoczął 22 lipca 1944, a 31 sierpnia 1944 zastąpił na stanowisku kierownika Wojewódzkiego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w Lublinie ówczesnego podporucznika Henryka Palkę. 28 października tego roku został oficerem do spraw zleceń specjalnych w Resorcie Bezpieczeństwa Publicznego w Lublinie. 1 listopada 1944 wyznaczony został na stanowisko kierownika Wydziału Więzień i Obozów w Resorcie Bezpieczeństwa Publicznego. 15 października 1945 awansował na zastępcę kierownika Departamentu III Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego (od 30 stycznia 1946 – Szefostwa Zaopatrzenia MBP).

20 lutego 1947 roku, w stopniu kapitana, został kierownikiem WUBP w Rzeszowie. Zastąpił na tym stanowisku kapitana Tomasza Wiśniewskiego. 16 października 1948 przeniesiony został do Krakowa na stanowisko kierownika tamtejszego WUBP. 1 marca 1950 przeniesiony na to samo stanowisko w Łodzi. 1 grudnia 1951 został szefem Urzędu Bezpieczeństwa na Miasto Łódź.

1 czerwca 1953 wyznaczony został na stanowisko zastępcy komendanta głównego Milicji Obywatelskiej Stanisława Wolańskiego i jego następcy generała brygady MO, Ryszarda Dobieszaka.

15 października 1957, po likwidacji Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego i Komitetu do Spraw Bezpieczeństwa Publicznego, objął stanowisko zastępcy szefa Zarządu II Zwiadu Dowództwa Wojsk Ochrony Pogranicza.

Od 26 września do 8 października 1960 pozostawał w dyspozycji Departamentu Kadr i Szkolenia MSW. Ostatnim stanowiskiem, jakie pełnił w organach MO, była funkcja zastępcy komendanta wojewódzkiego do spraw Służby Bezpieczeństwa w Lublinie w latach 1967-1971.

Był odznaczony Orderem Krzyża Grunwaldu III klasy.

 

Fejgin Anatol (1909 – 2002) – członek KPP, PPR i PZPR, funkcjonariusz aparatu bezpieczeństwa Informacji Wojskowej i Urzędu Bezpieczeństwa PRL.

Urodził się w Warszawie w rodzinie żydowskiej, jako syn Mojżesza i Marii z domu Kacenelebogen. W 1924 należał do kółek samokształceniowych, a następnie do rewolucyjnej organizacji szkolnej – Związek Młodzieży Socjalistycznej, kierowanej przez Związek Młodzieży Robotniczej w Polsce. W 1927 po ukończeniu gimnazjum w Warszawie, rozpoczął studia na Wydziale Medycznym Uniwersytetu Warszawskiego. Na studiach związany był z rewolucyjną organizacją młodzieży akademickiej „Pochodnia” oraz z Międzynarodową Organizacją Pomocy Robotnikom, a następnie od 1928 został oficjalnym członkiem Związku Młodzieży Robotniczej na terenie Warszawy. Od 1928 był członkiem KPP. W 1929 został skazany na karę 2 lat więzienia za działalność komunistyczną, a w 1932 ponownie na karę 4 lat więzienia. W późniejszym okresie był etatowym funkcjonariuszem KPP, do jej rozwiązania w 1938 roku.

We wrześniu 1939 po kapitulacji Warszawy, Fejgin przedostał się do Brześcia, a następnie do Lwowa, gdzie pracował, jako ekonomista, a później, jako szef Wydziału Planowania w drukarni państwowej. Pod koniec czerwca 1941 przeniósł się do obwodu Kujbyszewskiego. Pracował tam w sowchozie pełniąc funkcję ekonomisty-buchaltera, a następnie został zatrudniony w Zakładach Zbrojeniowych w Kujbyszewie. W maju 1943 wstąpił do 1 Dywizji Piechoty im. Tadeusza Kościuszki, gdzie został oficerem politycznym. Od lutego 1944 zajmował stanowisko szefa Wydziału Polityczno-Wychowawczego 3 Dywizji Piechoty im. Romualda Traugutta, a od stycznia 1945 – szefa Oddziału Personalnego w Głównym Zarządzie.

Od maja 1945 był członkiem komunistycznej Polskiej Partii Robotniczej.

We wrześniu 1945 został na własną prośbę przyjęty do Głównego Zarządu Informacji Wojska Polskiego, w którym został zastępcą szefa Zarządu płk Piotra Kożuszki. W GZI WP zajmował się archiwum II Oddziału Sztabu Generalnego, dokumentami byłego Ministra Spraw Wojskowych oraz aktami Samodzielnego Referatu Okręgu Korpusu I. W maju 1948 roku minister obrony narodowej Marian Spychalski wraz z ówczesnym Sekretarzem generalnym PPR Władysławem Gomułką złożył na Biurze Politycznym PPR wniosek o odwołanie Fejgina ze stanowiska zastępcy szefa Zarządu Głównego Informacji WP. Od października 1949 został przeniesiony do Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego. Z dniem 1 maja 1950 został zatrudniony na stanowisku dyrektora Biura Specjalnego, a 1 grudnia 1951 został dyrektorem X Departamentu MBP. Wraz z pułkownikiem Michałem Taboryskim kierował zmanipulowaniem przez specjalną grupę X Departamentu MBP wyników wyborów do Sejmu PRL pierwszej kadencji przeprowadzonych 26 października 1952 roku. W czasie służby w aparacie bezpieczeństwa przez cały ten czas pozostawał na etacie Departamentu Personalnego Ministerstwa Obrony Narodowej. Dopiero z dniem 23 marca 1954 rozkazem nr 273, Anatol Fejgin został przeniesiony do rezerwy.

Został zawieszony w funkcji 5 grudnia 1953 po ucieczce na Zachód pułkownika Światły, następnie zwolniony z MBP 10 lutego 1954 i usunięty z partii. W 1955 został aresztowany i następnie w dniu 11 listopada 1957 skazany na karę 12 lat więzienia za stosowanie niedozwolonych metod przesłuchań i łamanie prawa w procedurze zatrzymań. Zarzuty obejmowały bezprawne pozbawienie wolności i spowodowanie szczególnego udręczenia, co najmniej 28 osób, w okresie od 1950 do 1953, w tym polecanie podległym funkcjonariuszom stosowania wobec niektórych z tych osób przymusu fizycznego i psychicznego. Zarzuty zostały postawione przez Władysława Gomułkę i innych członków Komitetu Centralnego partii, których Fejgin na zmianę z Różańskim osobiście przesłuchiwali. Został zwolniony z więzienia w 1964 na skutek ułaskawienia.

W 1966 rozpoczął pracę w Instytucie Badań Jądrowych, w Biurze Konstrukcyjnym na Służewcu zatrudniony tam w dziale księgowości przez Wilhelma Billiga – Pełnomocnika Rządu do Spraw Wykorzystania Energii Jądrowej. Gdy Billiga oskarżono o szpiegostwo na rzecz Zachodu, wykorzystując czystki antysemickie w 1968, ministra odwołano a Fejgina zwolniono z pracy. Przyjęty do pracy w Ministerstwie Łączności, gdzie stanowisko objął też Billig.

Przez ówczesne władze państwowe został odznaczony Orderem Krzyża Grunwaldu III klasy, Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski i Krzyżem Srebrnym Orderu Wojennego Virtuti Militari (otrzymanym w czasie służby w Informacji Wojskowej w 1946). Pomimo wyroku skazującego nie został pozbawiony praw obywatelskich i prawa do odznaczeń.