Korczyński Grzegorz, właśc. Stefan Kilanowicz, ps. „Grzegorz” – ur. 17 czerwca 1915 r. w Brzezinach, zm. 22 października 1971 r. w Algierze, polski działacz komunistyczny, generał broni LWP, funkcjonariusz MBP i szef Zarządu II Sztabu Generalnego WP – wywiadu wojskowego PRL, brat Jerzego Kilanowicza.

W 1937 roku brał udział w hiszpańskiej wojnie domowej w XIII Brygadzie im. Jarosława Dąbrowskiego (dąbrowszczacy). W 1940 r. kierował Centralną Techniką Partyjną potem Pomocą Ludową w polskiej sekcji Komunistycznej Partii Francji. W sierpniu 1942 roku przerzucony z Francji do Polski przez dowódcę Gwardii Ludowej Bolesława Mołojca. Od 1942 roku członek PPR i GL, dowódca oddziału GL im. Tadeusza Kościuszki działającego na południowej Lubelszczyźnie.

Między listopadem 1942, a lutym 1943 roku we wsi Ludmiłówka i jej okolicach w powiecie kraśnickim Grzegorz Korczyński, i podlegli mu komunistyczni partyzanci z GL, zamordowali około 100 Żydów (głównie kobiet i dzieci). Zbrodnia miała charakter rabunkowy. W 1944 roku był dowódcą obwodu lubelskiego AL. W 1945 roku dokonywał pacyfikacji wiosek na terenie Lubelszczyzny, uznanych za współpracujące z antykomunistyczną partyzantką niepodległościową.

Od 15 marca 1946 do 5 września 1948 roku pełnił funkcję pomocnika ministra w MBP do spraw operacyjnych (miał nadzór nad pracą Departamentu I, Wydziału I Samodzielnego, Zarządu Informacji, Korpusu Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Głównego Urzędu Cenzury). W 1947 roku był zastępcą do spraw bezpieczeństwa dowódcy Grupy Operacyjnej „Wisła” podczas akcji Wisła. Aresztowany 21 maja 1950 roku przez grupę operacyjną Biura Specjalnego MBP i po 4 latach śledztwa oskarżony i skazany na dożywocie m.in. za mordy na ludności polskiej i żydowskiej. MBP zamierzała także wykorzystać materiał dowodowy, aby skłonić Korczyńskiego do zeznań przeciwko Władysławowi Gomułce.

Wyszedł na wolność w 1956 roku na fali politycznej odwilży, a śledztwo przeciwko niemu umorzono. Od końca grudnia 1956 do 1965 roku był szefem wywiadu wojskowego. W latach 1965-1971 był wiceministrem obrony narodowej. W Grudniu 1970 roku dowodził oddziałami Wojska Polskiego, pacyfikującymi demonstracje robotnicze na Wybrzeżu, był jednym z głównych odpowiedzialnych za masakry robotników w czasie tamtych wydarzeń i został za to usunięty z zajmowanych stanowisk, a następnie wysłany, jako ambasador do Algierii. Zmarł tam 22 października 1971, według oficjalnej wersji z powodu zatrucia amebą (nieoficjalnie mówiono o samobójstwie, wypadku lub zabójstwie).

 

Kratko Józef (ur. 16 września 1914 w Pińsku, zm. 29 marca 2004) – oficer Ludowego Wojska Polskiego, pułkownik Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego.

Pochodził z rodziny żydowskiej, syn Azriela i Bajli, brat Załmana-Zygmunta, również działacza komunistycznego.

We wrześniu, 1941 jako ochotnik przyjęty został do armii gen. Andersa. Ukończył dywizyjny kurs podchorążych rezerwy przy 5 Dywizji Piechoty. Zdezerterował a następnie pełnił służbę w armii gen. Berlinga. Do 20 maja 1944 był zastępcą dowódcy Polskiego Samodzielnego Batalionu Specjalnego do spraw polityczno-wychowawczych.

15 sierpnia 1944 wyznaczony został na stanowisko zastępcy komendanta Milicji Obywatelskiej miasta stołecznego Warszawy do spraw polityczno-wychowawczych.

Dyrektor Departamentu VII Komitetu do spraw Bezpieczeństwa Publicznego w latach 1955-1956, dyrektor Departamentu Szkolenia MBP w latach 1953-1954, dyrektor Departamentu IV MBP w latach 1947-1953, szef Wojewódzkiego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w Katowicach w latach 1946-1947, szef Inspektoratu Komendanta Głównego Komendy Głównej Milicji Obywatelskiej.

Członek KPP, PPR i PZPR. W 1969 wyjechał do Izraela. Po śmierci został pochowany na cmentarzu w Sztokholmie.

Odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (1945), Złotym Krzyżem Zasługi (1946) i Orderem Krzyża Grunwaldu III klasy.

 

Krupski Mikołaj (ur. 25 listopada 1919 w Pialikach, pow. dziś nieniski) – generał brygady MO, wieloletni funkcjonariusz organów bezpieczeństwa, m.in. naczelnik Departamentu II MSW PRL, kontrwywiadu.

Pochodzenia chłopskiego, syn Antoniego i Marii. Służył w Armii Czerwonej (1940-), m.in. w wojskowym batalionie budowlanym (1941-). Absolwent szkoły specjalnej (oficerskiej) NKGB w Kujbyszewie (1944). Służbę w polskich organach bezpieczeństwa rozpoczął 16 sierpnia 1944, jako śledczy w Wojewódzkim Urzędzie Bezpieczeństwa Publicznego w Białymstoku. Jeszcze w tym samym roku przeszedł do Miejskiego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego, gdzie przez następny rok sprawował funkcję kierownika Sekcji 7. W 1945 przeniesiony do Łodzi, gdzie kolejno został kierownikiem Grupy Operacyjnej przy tamtejszym Powiatowym Urzędzie Bezpieczeństwa Publicznego, kierownikiem Sekcji 8. WUBP, zastępcą kierownika/kier. Wydziału I WUBP, kontrwywiadu. W 1947 został naczelnikiem Wydziału VII (śledczego), a następnie Wydziału V (ochrona partii i ugrupowań politycznych) WUBP w Łodzi. Rok później został zastępcą szefa WUBP w Łodzi (1948). Przeniesiony do Bydgoszczy na stanowisko szefa tamtejszego WUBP (1948–1950), następnie w Lublinie (1950–1953).

W 1953 został przeniesiony do centrali Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego w Warszawie, gdzie objął stanowisko zastępcy dyrektora Departamentu III MBP. Po likwidacji MBP i utworzeniu Komitetu ds. Bezpieczeństwa Publicznego w 1954, został kierownikiem Urzędu ds. Bezpieczeństwa Publicznego miasta stołecznego Warszawy, na tym stanowisku pozostał, do 1957, kiedy to po kolejnej reorganizacji organów bezpieczeństwa został przeniesiony do Ministerstwa Spraw Wewnętrznych, gdzie przez następne trzy lata pozostawał w dyspozycji Departamentu Kadr i Szkolenia MSW, studiując w Akademii Sztabu Generalnego w Warszawie (1957–1960). Po jej ukończeniu był zastępcą szefa Zarządu Politycznego Wojsk Ochrony Pogranicza (1960–1961), wicedyrektorem Departamentu I MSW, wywiadu (1961–1965), dyr. Departamentu II, kontrwywiadu (1965). W tym czasie M. Krupski przez podwładnych był nazywany „Świętym”, gdyż był fanatycznym, ortodoksyjnym marksistą. Na koniec swojej kariery zawodowej Krupski pełnił funkcję kier. Głównego Inspektoratu MSW PRL (1973–1988)

Odznaczony Orderem Krzyża Grunwaldu III klasy i Srebrnym Krzyżem Zasługi.

 

Mietkowski Mieczysław, właściwie Mojżesz Bobrowicki (1903-1990) – generał brygady bezpieczeństwa publicznego i wiceminister bezpieczeństwa publicznego.

Urodził się w rodzinie żydowskiej, jako syn Zachariasza i Estery, brat Chona. W latach 1922–1938 członek KPP. Od 1929 przebywał w ZSRR. W latach 1931–1934 studiował w Instytucie Czerwonej Profesury w Moskwie. W latach 1934–1936 z ramienia WKP(b) pomagał w Austrii Schutzbundowi (paramilitarnym bojówkom komunistycznym). Następnie brał udział w wojnie domowej w Hiszpanii.

W latach 1939–1943 pracował w Wydawnictwie Literatury w Językach Obcych w Moskwie. W latach 1943–1944 pełnił służbę wojskową, jako oficer Wydziału Politycznego 1 Polskiej Dywizji Piechoty im. Tadeusza Kościuszki, a następnie szef Zarządu Polityczno-Wychowawczego 1 Armii Polskiej w ZSRR. Członek Polskiej Partii Robotniczej, a następnie Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej.

Od 16 października 1944 do 9 grudnia 1954 wiceminister Bezpieczeństwa Publicznego. Od 24 lutego 1949 był członkiem Komisji Bezpieczeństwa KC PZPR, nadzorującej aparat represji stalinowskich w Polsce. W 1954 w wyniku wszczęcia dochodzenia w sprawie stosowania tortur w MBP, wyłączony z kierownictwa resortu i ukarany wykluczeniem z PZPR. Potem pracował w Banku Inwestycyjnym w Warszawie.

Uchwałą Prezydium KRN z 19 lipca 1946 „w wyróżnieniu zasług na polu dwuletniej pracy nad odrodzeniem państwowości polskiej, nad utrwaleniem jej podstaw demokratycznych i w odbudowie kraju” został odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski.

 

Moczar Mieczysław właściwie Mykoła Demko vel Diomko, pseudonim Mietek, urodzony w 1913 r. w Łodzi, „ludowy” partyzant, generał dywizji Korpusu Bezpieczeństwa Wewnętrznego, minister spraw wewnętrznych, poseł na Sejm PRL, agent sowieckiego wywiadu GRU.

Syn Bronisławy Wierzbickiej, katoliczki, i Tichona Demki vel Diomki, wyznania prawosławnego. Ukończył szkołę powszechną w Łodzi i trzyletnie kursy zawodowe. Pracował w fabryce włókienniczej, z której został zwolniony. Od 1937 r. w Komunistycznej Partii Polski. W latach 1938–1939 więziony za działalność antypolską. Po wybuchu wojny pracował dla GRU, które wysłało go na przeszkolenie do Smoleńska, następnie do Gorkiego, potem przerzucany na tereny okupacji niemieckiej.

Od 1941 współtworzył w Łodzi wraz z Ignacym Logą-Sowińskim konspiracyjną organizację Front Walki o Naszą i Waszą Wolność, która po powstaniu Polskiej Partii Robotniczej weszła w jej skład. Od czerwca 1942 dowódca Obwodu Łódzkiego Gwardii Ludowej. Od maja 1943 dowódca Okręgu Lubelskiego GL (następnie Armia Ludowa).W czerwcu 1944 przesunięty do dowodzenia okręgiem kieleckim w związku z jego konfliktem z bezpośrednio podporządkowanym Moskwie Leonem Kasmanem, który dowodził oddziałem partyzanckim na Lubelszczyźnie. Kasman odmówił podporządkowania się Komitetowi Centralnemu PPR i przekazania broni oddziałom AL, dowodzonym przez Moczara. Po 1945 r. działał w Komitecie Centralnym Polskiej Partii Robotniczej, kierownik Grupy Operacyjnej Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego ds. województwa łódzkiego, od 8 czerwca 1945 do 1948 r. szef Wojewódzkiego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w Łodzi.

Od 25 maja do 5 września 1948 r. był pomocnikiem ministra bezpieczeństwa publicznego do spraw operacyjnych. Wojewoda olsztyński, potem przewodniczący Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie, następnie w Białymstoku i Warszawie.

W latach 1956–1981 był członkiem KC PZPR. Od kwietnia do listopada 1956 r. minister do spraw PGR. Od listopada 1956 roku do grudnia 1964 r. wiceminister spraw wewnętrznych, a następnie – do lipca 1968 r. – minister tego resortu.

Przywódca tzw. frakcji „partyzantów’ w PZPR, która prowadziła antysyjonistyczną propagandę w marcu 1968. Po grudniu 1970, kiedy został członkiem Biura Politycznego KC PZPR, zaczął tracić wpływy, ostatecznie trafiając na boczny tor prezesa Najwyższej Izby Kontroli. Musiał zadowolić się funkcjami w Związku Bojowników o Wolność i Demokrację (ZBoWiD).

Zmarł w 1986 r. w Warszawie, pochowany w Rąblowie na polu bitwy partyzanckiej.

 

Okręt Zygmunt właściwie Nachaniasz/ Nachemiasz Okręt (ur. 14 stycznia 1897 w Stopnicy, zm. 17 stycznia 1964) – pułkownik, długoletni oficer wojskowego i cywilnego aparatu bezpieczeństwa PRL.

Urodzony w rodzinie pochodzenia żydowskiego, syn Ignacego – Israela i Sary – Salomei.

Przedwojenny działacz kompartii m.in. KPP.

Swoją karierę w aparacie bezpieczeństwa rozpoczął w styczniu 1945 od stanowiska zastępcy Szefa Oddziału Informacji 1 Armii Wojska Polskiego; następnie w sierpniu 1945 objął stanowisko szefa Wydziału Informacji Pomorskiego Okręgu Wojskowego, od grudnia 1945 pełnił analogiczną funkcję w Łódzkim Okręgu Wojskowym.

W 1948 przeszedł do Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego na stanowisko inspektora przy kierownictwie Departamentu VII (wywiad) MBP. Rok później został wicedyrektorem Departamentu VII i zastępcą generała Wacława Komara (ówczesnego dyrektora Departamentu VII).

W lutym 1951 objął stanowisko dyrektora Centralnego Archiwum Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego, następnie sprawował to samo stanowisko w Komitecie do spraw Bezpieczeństwa Publicznego i od listopada 1956 w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych. Zwolniony z MSW w sierpniu 1960, zmarł w 1964.